Het juninummer van Blauwe Kamer stond in het teken van onderwijs en onderzoek. Daarom publiceren we op deze blog de komende weken een serie over ontwerp onderzoek aan de onderwijsinstellingen. Vandaag het project Realcool van Wageningen University.
In het project Realcool doen de landschapsarchitecten van Wageningen University onderzoek naar de verkoelende werking van stedelijk water. In de ontwerpen voor hittebestendige steden spelen vijvers, kanalen of ‘waterfilms’ een belangrijke rol in het afkoelen van de omgeving. Dit op zich vanzelfsprekende principe is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek waarin beweerd wordt dat ‘stedelijke waterlichamen’ een verkoelend effect hebben. Echter, recent onderzoek toont aan dat het koelingseffect van stedelijke wateroppervlakten tijdens warme zomerdagen beperkt is.
Sterker nog, waterlichamen kunnen gedurende de nacht zelfs opwarming veroorzaken. Uit een onderzoek naar de oppervlaktetemperaturen van 73 Nederlandse steden bleek dat plekken waar veel water is, in de nacht te maken hebben met een groter hitte-eilandeffect.
Nu is het niet zo dat water helemaal geen koelend effect heeft. Veel is afhankelijk van de omstandigheden. Daarover is veel kennis beschikbaar, met name binnen de disciplines meteorologie, bioclimatisch ontwerp, watergevoelig stadsontwerp en waterbeheer. Om de potentie van water als ‘verkoeler’ van de stedelijke omgeving te benutten, zijn maatregelen nodig. Denk aan het bieden van schaduw, het zorgen voor verdamping, de combinatie met vegetatie en het voorzien in goede ventilatie. Toch is hierover weinig bekend, laat staan over de implicaties van deze maatregelen op de esthetiek, de kosten of het onderhoud.
Daarom is Wageningen University het project Realcool gestart, een research-through-design-traject om prototypes te ontwerpen die het effectieve koelpotentieel van stedelijke waterlichamen maximaliseren. Deze prototypes bieden een nieuw perspectief op de inzet van water als bestrijder van het hitte-eilandeffect.