In het grafisch getekende Ophélie et les directeurs des ressources humaines van Éric Lambé zijn Lissabon en Brussel abstracte stedelijke ruimtes. Lissabon, dat bekendstaat als een gezellige drukke stad, met steile romantische straten en fraaie, drukbezochte pleinen, verwordt tot een abstract stratenpatroon met daarbinnen vervreemdende architectonische elementen. Zo ook wordt het naoorlogse Brussel weergegeven. De bruisende stad uit vroeger dagen is onzichtbaar. Kantoren en flats blijken bruikbare middelen om Brussel te abstraheren.
Door Rob van der Bijl
Het verhaal van Lambé is gebaseerd op de liefdesbrieven van Fernando Pessoa, de Portugese dichter die leefde van 1888 tot 1935. Fernando en zijn beminde Ophélia wonen in Lissabon. Lambé vertelt
een parallel verhaal over Bernard en Ophélia, die in Brussel wonen. Beide ‘paren’ delen een stad, maar Fernando en Bernard zijn niet in staat hun Ophélia's daadwerkelijk te beminnen.
Het verhaal ontrolt zich aldus achtereenvolgens in Lissabon en Brussel. Twee steden. Eén verhaal. Verbeeld in grafische, abstracte en overwegend donkere prenten.
Het smeedijzeren hekwerk voor Ophélia’s raam vertegenwoordigt Lissabon. Daar begint en eindigt voor Pessoa de stad met zijn straten, tramrails, bomen, en een haltepaal van lijn 81. In de tram
tekent hij een schematische plattegrond van het parcours dat Ophélia door de stad aflegt. Het strekt zich uit over het rechthoekige stratenpatroon van het laaggelegen Baixa en de daarboven
afstekende wijk Bairro Alto. In zijn liefdesbrieven geeft de dichter vaak gedetailleerd aan waar hij is of zal zijn. 'Morgen kom ik bij jou door de straat, vanuit de Baixa, dus vanaf de Condo do
Barão... Ophélia Vandenbosch woont in een Brusselse flat. Het hek van haar balkon is uiteraard niet van smeedijzer, maar van ondoorzichtige kunststof. Fernando en Bernard bereiken nimmer hun
geliefde.
Het kantoor van Pessoa staat model voor het abstracte Lissabon: SA. VASQUÈS, dat in de krijttekening van Lambé haast hilarisch wordt afgebeeld. De grote poort in het midden van het gebouw heeft
onhandige proporties en er liggen vreemde dozen, of zijn het stapels papier? Veel te opvallend is het waarschuwingsbord dat voetgangers attendeert op het gevaar in het water te vallen. Staat het
kantoor soms aan de Taag, in de buurt van de Cais do Sodré? Ook Brussel is een abstractie en weer staat een kantoorgebouw model voor de stad: SA. BELGIUM invest. Ergens langs het Kanaal
Brussel-Charleroi?
Lambé trekt de abstracties tot het uiterste door als hij inzoomt op het ruitjespapier waarop Pessoa zijn liefdesbrief van 27 april 1920 schrijft. De ruitjes worden opgeblazen tot hun patroon een
gehele bladzijde beslaat. Als vervolgens weer wordt uitgezoomd blijken de ruitjes gevels van gebouwen te zijn. En zijn we in Brussel beland.
--------------------------------------------------------------------
Bron:Éric Lambé, Ophélie et les directeurs des ressources humaines. Bruxelles, Fréon Édition, 2000
Type: Persoonlijke landschappen
Copyright: Lambé/Fréon
Éric Lambé ontving samen met Philippe de Piermont in 2017 op het stripfestival van Angoulême in Frankrijk de ‘Fauve d’or’ voor hun album ‘Paysage après la bataille’.
Op de website van Rob van der Bijl vind je meer informatie en theoretische achtergronden over zijn project over strip en stedenbouw, en alle oude afleveringen.
Disclaimer
De samenstellers hebben zich tot het uiterste ingespannen om de (auteurs)rechthebbende(n) op de hier getoonde stripfragmenten te achterhalen en op correcte wijze te vermelden. Indien en voor zover (auteurs)rechthebbende(n) onjuistheden of onvolledigheden constateren, dan kunnen zij hierover contact opnemen met Blauwe Kamer waarna voor correctie en/of aanvulling zal worden zorggedragen.