Door: Mark Hendriks
De laatste tijd hoor ik berichten van bureaus die het werk zien teruglopen. Omdat bouw- en infraprojecten stilvallen of voorlopig geen doorgang vinden, spreken sommigen van hen zelfs van een dreigende crisis, waarbij net als tijdens de financiële crisis van tien jaar geleden gedwongen ontslagen op de loer liggen. De oorzaken zijn navenant. Door prijsstijgingen en een tekort aan materialen en grondstoffen wordt bouwen steeds duurder. Door de hoge inflatie en de oplopende hypotheekrente lopen vastgoedinvesteringen terug. En door de stikstofcrisis staan de seinen voor veel projecten nog altijd op rood.
Niet voor niets namen de ontwerpers van bureau Rijnboutt het initiatief tot een open brief, waarin zij overheid en marktpartijen oproepen via architectuur en ontwerp ‘de grote verbouwing van Nederland’ in goede banen te leiden.
De brief legt tevens een paradox bloot. Want als we naar de enorme opgaven kijken waarvoor we staan, voelt een naderende crisis in de ontwerpbranche surreëel. Ik herhaal ze hier nog maar eens: de woningcrisis, de gevolgen van klimaatverandering, energietransitie, de broodnodige omslag in de landbouw. Stuk voor stuk vraagstukken die een doordachte ruimtelijke ordening vergen en waarbij ontwerp een sleutelrol vervult. Omdat landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en architecten opgaven in samenhang bekijken, omdat zij de blik op de verre toekomst hebben, omdat ze door hun verbeeldingskracht onvoorstelbare toekomsten voorstelbaar maken.
Dit moeten ook de bedenkers van het fictieve Ministerie van Maak hebben gedacht toen zij voor de zomer hun vakgenoten opriepen om met woningbouwplannen te komen die recht doen aan klimaatverandering, de energietransitie en sociale vraagstukken. De oogst van deze oproep – 101 plannen voor heel Nederland – is nu te zien op de architectuurbiënnale in Rotterdam. En in de oktobereditie van ons e-zine. Het valt te hopen dat minister De Jonge er een kijkje neemt.
Deze column verscheen eerder in het Blauwe Kamer E-zine 6-2022