We kennen Thé Tjong-Khing als een begaafd illustrator, maar hij is ook bekend van zijn eerdere artistieke leven als striptekenaar. Samen met Lo Hartog van Banda (1916-2006) maakte hij de sci-fi stripreeks Arman & Ilva (1969-1976). Alle personen in dit verhaal zijn getekend als ware het sterren in een klassiek Hollywood-drama van Alfred Hitchcock. Maar nu kijken we vooral naar de flatgebouwen in een verre toekomst, die het architectonisch decor vormen voor de twee hoofdrolspelers.
Door: Rob van der Bijl
Arman en Ilva zijn dit keer op Aarde en arriveren bij de overblijfselen van een historische hoogbouwwijk die onmiskenbare trekken vertoont van de aloude Bijlmer in het zuidoosten van Amsterdam. Ze zijn op zoek naar een sekteachtige gemeenschap. Arman heeft de opdracht om hun centrale computersysteem te controleren. Een flatgebouw blijkt nog bewoond, want hij ziet er lichtjes achter de ramen branden.
Maar het grootste deel van de wijk blijkt vervallen. Het beton van de Bijlmer is haast overal verbrokkelt en het staal van de constructies hangt in woeste slierten uit de gehavende blokken. Een huiveringwekkend tafereel dat Thé Tjong-Khing met elk van zijn lijnen perfect raakt tekent. De treurige toekomst van deze sci-fi Bijlmer wordt zo zijn persoonlijk landschap. Het blijft fictie, maar volgens de tekenaar zou het ooit zo kunnen zijn. Ondertussen verbazen Arman en Ilva zich over de massaliteit van de bouwwerken. 'Wat waren die flats van vroeger toch plompe steenklompen.' Ilva snapt niet dat daarin ooit mensen konden wonen.
Onze helden zijn nu vlakbij de bewoonde flat. Het gescheurde beton is goed zichtbaar. De ramen hangen uit hun sponning. Ook op deze prent zijn de lijnen weer treffend. Het verhaal gaat verder. Ze komen weliswaar binnen maar blijken niet erg welkom. De Bijlmerflat huisvest een sekte die in een soort van symbiotische relatie leeft met een rattenkolonie. Alle overledenen gaan in de put vol ratten waarmee de levenscirkel is voltooid, vandaar de titel van verhaal: de perfecte kringloop. Niemand kan uit deze geïsoleerde Bijlmergemeenschap ontsnappen.
Maar daar zijn Arman en Ilva pas na een hachelijk avontuur achter gekomen, als ze via het rattenriool in de open ruimte rond de flats terecht belanden. Somber beschouwen ze de situatie, nog een keer kunnen ze een blik werpen op de flats.
--------------------------------------------------------------------------
Thé Tjong-Khing, Lo Hartog van Banda. De perfecte kringloop. Castricum, Sherpa, 2006.
(oorspronkelijke uitgave: 1972)
Type: Persoonlijke landschappen
Copyright: Stichting Sherpa, Castricum, 2006
Op de website van Rob van der Bijl vind je meer informatie en theoretische achtergronden over het project over strip en stedenbouw, en alle oude afleveringen.
Disclaimer: de samensteller heeft zich tot het uiterste ingespannen om in deze boekbespreking de (auteurs)rechthebbende(n) op de hier getoonde stripfragmenten te achterhalen en op correcte wijze te vermelden. Indien en voor zover (auteurs)rechthebbende(n) onjuistheden of onvolledigheden constateren, dan kunnen zij hierover contact opnemen met Blauwe Kamer waarna voor correctie en/of aanvulling zal worden zorg gedragen.