In het maartnummer

DOSSIER: DROOGTE OP DE HOGE ZANDGRONDEN

Droogte en zoetwatertekorten zorgen voor hardnekkige problemen. Op de hoger gelegen zandgronden in het oosten en zuiden van Nederland vallen vennen, poelen en beken droog. De grondwaterstanden zijn zeer laag. Neerslagtekorten worden slechts met moeite aangevuld en de regen die valt krijgt nauwelijks de kans om in de bodem te zakken. Zowel de landbouw als de natuur hebben te kampen met gewasschade en biodiversiteitsverlies. Voor de steden en dorpen staat in de zomermaanden de drinkwatervoorziening onder druk.

We moeten onze 'watermachine' opnieuw uitvinden. Het gaat niet langer om het zo snel mogelijk afvoeren van water – om wateroverlast te voorkomen –, maar om het opvangen en langer vasthouden van water. Dat heruitvinden van het watersysteem is niet per se een technisch en hydrologisch vraagstuk. Steeds meer experts, waaronder waterschappen, drinkwaterbedrijven en provincies, stellen dat het een grootschalige herinrichting van het landschap vergt, een andere omgang met ons landgebruik. Zoals Joks Janssen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed schrijft: ‘Herstel van de natuurlijke waterbalans door slimmere inrichting van het landgebruik. Daarvoor zijn in ieder geval ontwerpers nodig.’

 

Met dit dossier wil Blauwe Kamer structuur aanbrengen in de kennis die er op dit droogtethema al bestaat. Velen stellen immers vast dat voldoende oplossingen voorradig zijn en dat we voor maatregelen en inrichtingsprincipes terug dienen te grijpen op het rijke verleden van het Nederlandse waterbeheer. 

De uitdagingen voor ontwerpers liggen vooral in het verloop van gebiedsprocessen waarin waterschappen, boerenorganisaties, natuurclubs, provincies en waterbedrijven gezamenlijk zaken voor elkaar moeten krijgen. Dat betekent dat ontwerpers niet alleen ‘mooie beelden’ moeten maken van ‘onvoorstelbare toekomsten’, maar zich ook moeten uitspreken over handelingsperspectieven en governancevraagstukken.

Op  een abstracter niveau verkennen welke in dit dossier welke maatschappijvisies en politieke besluiten ten grondslag moeten liggen aan die herinrichting van het landschap. Met andere woorden: we grijpen de droogte aan om fundamentele kwesties te verkennen: welke vormen van landbouw zijn passend, hoe zien we natuur en wat mogen we van een droger landschap verwachten.

 

Naast een 'rondje langs de velden' door redacteur Marc Nolden en artikelen over actuele ontwerppogingen om het droogteprobleem aan te pakken - de projecten De Eeuwige Bron, Weerbaar Weer en Droogteschap – gesprekken met auteur en architectuurhistoricus Auke van der Woud (over hoe we kunnen leren van de grootschalige landschapstransformatie tussen 1850 en 1940) en voormalig dijkgraaf Tanja Klip (bedenker van de Blauwe Omgevingsvisie waarin water leidend is gemaakt voor ruimtelijke ontwikkeling). Met 'waterarchitect' Louis Lansink wandelt fotograaf Marieke Kijk in de Vegte langs de Baakse Beek in de Achterhoek om in beeld te brengen hoe in dit 'droogste deel van Nederland' de droogteproblematiek van antwoorden wordt voorzien.

 

EN VERDER...

WAT KOMT TERECHT VAN HET NATUURINLCUSIEVE STADSONTWERP?

Auteur Sofia Opfer werpt een kritische blik op het verlangen naar natuurinclusieve stadsontwerpen. Wat is het? Hoe krijg je het voor elkaar? Hoe zorg je dat aandacht voor natuur en biodiversiteit geen doekje voor het bloeden blijkt?

 

INTERVIEW MET ESTHER VLASWINKEL EN MAARTJE LUISMAN

Hoofdredacteur Mark Hendriks praat met de directeuren van het Amersfoortse stedenbouwbureau SVP.

 

KIOSK IN DE STAD

Martine Bakker spreekt met de schrijvers van het boek Kiosk in de stad. Jacques Beljaars enThomas Rouw doken in de rijke geschiedenis van het kioskontwerp en belichten de stedenbouwkundige en sociologische betekenis van de 'kiosk op de hoek'.

 

DE PROJECTEN

Redacteur Hester van Gent gaat naar Zevenbergen waar de gedempte Roode Vaart weer met water is gevuld. Niet alleen om de boeren in de omgeving weer van voldoende zoet water te voorzien, maar ook op het dorpshart nieuw leven in te blazen. En Leon Sebregts reisde naar Heerlen voor een bezoek naar het beruchte Maankwartier. Is het project van kunstenaar Michel Huisman het missende puzzelstuk dat Heerlen er weer bovenop helpt? 

 

COLUMNS

Van Sander de Knegt en Arjan Harbers. 

 

Dit nummer is verkrijgbaar via deze link.