In het maartnummer
Zelfbouwwijk Coendersbuurt in Delft.
DOSSIER: RECHT OP DE STAD
‘The right to the city is far more than the individual liberty to access urban resources: it is a right to change ourselves by changing the city. (...) The freedom to make and remake our cities and ourselves is, I want to argue, one of the most precious yet most neglected of our human rights.'
David Harvey
Samen met gasthoofdredacteur Adri Duivesteijn verkennen we in dit nummer het gedachtegoed van right to the city (recht op de stad) - ofwel, het recht van burgers om zelf (individueel en collectief) inhoud te geven aan de planning en vormgeving van de eigen woon-, werk- en leefomgeving, en dus zo actief bij te dragen aan het maken van stad en land. We gaan natuurlijk in op de betekenis hiervan voor de ontwerpdisciplines. Welke verantwoordelijkheden hebben stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten en architecten hierin? Aan de hand van actuele praktijkvoorbeelden onderzoeken we hoe vanuit het ontwerp invulling gegeven kan worden aan het idee van 'recht op de stad' – onder meer door planning- en ontwerpmodellen en -concepten te belichten waarin burgers het heft in handen nemen. Daarnaast werpen we een kritische blik op de condities en voorwaarden die noodzakelijk zijn om right to the city realiteit te maken. Dan gaat het vooral om veranderingen in het ‘systeem’ waarbinnen de architectuur, stedenbouw en ruimtelijke ordening nu ‘vastzitten’.
Adri Duivesteijn zet in een persoonlijk inleiding uiteen waarom dit onderwerp belangrijk is en hem zo aan het hart gaat. Uit een overzicht van goede voorbeelden - van ontwerpmatige werkvormen om burgers in staat te stellen zelf hun stad te maken – lichten we vier voorbeeldige projecten uit, zoals het Spoorpark in Tilburg, de Coendersbuurt in Delft, het initiatief Holwerd aan Zee in Friesland en de transformatie van de Kleiburgflat in Amsterdam-Zuidoost.
Daarnaast een kort verhaal van auteur Fred Feddes over de zelfbouwwijk El Salvador in Lima, tijdens zijn carriere een grote inspiratiebron voor gasthoofdredacteur Duivesteijn.
Peter Kuenzli betoogt in een uitgebreid essay de noodzaak om in Nederland het concept van de wooncooperatie meer ruimte te geven, als 'voertuig' om het gedachtegoed van right to the city in de praktijk te brengen. In diepgaande gesprekken met onder meer de Delftse onderzoeker Darinka Czischke en de Argentijnse academicus Maria Cristina Cravino bespreken we de systeemveranderingen die nodig zijn om zoveel mogelijk mensen de kans te geven hun eigen leefomgeving vorm te geven. Fotograaf Vincent Mentzel (ovb) tot slot maakt een fotoserie van burgers die het gelukt is om hun recht op de stad toe te passen.
EN VERDER...
DE SLIMME STAD
In dit verhaal verkennen we met een open en kritische blik welke impact digitalisering en technologisering hebben op het ontwerp van de stad. Of specifieker: wat de invloed is op de vakgebieden stedenbouw, landschapsarchitectuur en architectuur? Dit is tweeledig. Enerzijds gaat het om hoe deze ‘revolutie’ het aanzien van de stad verandert, anderzijds om hoe automatisering en de beschikbaarheid van data het ontwerpproces beïnvloeden. Journalist en onderzoeker Linda Vlassenrood maakt landschapsarchitecten en stedenbouwkundigen bekend met ontwikkelingen die hoe dan ook staan te gebeuren en beide gebieden blijvend zullen veranderen.
INTERVIEW MET FRANZ ZIEGLER
Redacteur Marieke Berkers praat met architect en stedenbouwkundige Franz Ziegler.
DE INVLOED VAN PJOTR GONGGRIJP
Op basis van gesprekken met ontwerpers duidt Noel van Dooren de betekenis van het werk van Pjotr Gonggrijp, die als docent aan de TU Delft talloze generaties van stedenbouwers en landschapsarchitecten beïnvloedde.
DE PROJECTEN
Annemiek Wiggers gaat naar Vught voor een bezoek aan het Stadshouderspark, een nieuwe woonwijk op een oud kazerneterrein. Daarnaast een bijzondere beschouwing van het Holocaust Namenmonument in Amsterdam.
COLUMNS
Van Sander de Knegt en Arjan Harbers.
Dit nummer is verkrijgbaar via deze link.